Vanaf het voorjaar van 2021 zijn Arne Beguin (tropenarts) en Dorothee van Breevoort (Public Health Expert) Bente en Lennart gaan versterken in Mangochi District Hospital. Hieronder vertellen ze:

Arne: “Woensdagmorgen, na de overdracht in het Maternity ziekenhuis waar elke dag zo’n dertig baby’s geboren worden, is het tijd om ‘near missed cases’ te bespreken: bevallingen waar het maar een haartje gescheeld had of de moeder zou het niet overleefd hebben. Deze keer heeft Dr Makkawi de leiding. Dr Makkawi zit in het 3de jaar van het 4-jarig specialisatieprogramma tot family medicine arts. We verwachten van hem dat hij als specialist medische zorg kan verlenen aan 95% procent van alle patiënten die zich in een district ziekenhuis aanbieden: een vrouw die een keizersnede moet ondergaan, een kind met ernstige malaria, een te vroeg geboren baby, patiënten met complicaties van HIV of patiënten die een operatie voor een darmperforatie door buiktyfus nodig hebben. Omdat er vaak maar één dokter in een ziekenhuis is, is het ook wel belangrijk het zorgproces binnen het ziekenhuis en in de gemeenschap te analyseren en te verbeteren. ‘Near-missed’ besprekingen zijn een typisch voorbeeld van zo’n analyse. Ik, Arne,  was supervisor van Dr Makawi tijdens zijn laatste jaar in een obstetrische rotatie van drie maanden, en ben dat dus ook tijdens deze ‘near missed’ bespreking. Zo zorg ik ervoor dat hij een goede analyse maakt en concrete oplossingen kan voorstellen aan het team van de maternity. 

De casus betrof een 32-jarige patiënte die vanuit een gezondheidspost verwezen was nadat ze daar ruim bloedverlies had na een bevalling van een 7e kind. We bespreken de moeilijk te beïnvloeden factoren -zoals het gebrek aan brandstof voor de ambulances, wat leidde tot drie uur tijdverlies, en de slechte conditie van de wegen die nog niet allemaal hersteld zijn sinds de cycloon eerder dit jaar, maar ook de dingen waar we makkelijker invloed op uit kunnen oefenen worden besproken. 

Zo duurde het 3,5 uur voordat de eerste bloedtransfusie gestart werd in het ziekenhuis omdat ze een zeldzame rhesus-negatieve bloedgroep had. Ook was de anesthesist pas vijf uur na opname bereikbaar voor curettage om het bloedverlies te stoppen. We maken nu actieplannen om dit tijdverlies te voorkomen voor een vergelijkbare casus in de toekomst. Zo is bijvoorbeeld afgesproken de drone, die gebruikt wordt om bloedmonsters voor HIV-bloedonderzoek te verplaatsen, in te zetten om bloed uit de centrale bloedbank tachtig kilometer verderop sneller ter plaatse te krijgen als dat nodig is. Ook wordt er een back-up rooster voor anesthesisten.  Gelukkig heeft deze moeder het bloedverlies overleefd en kan zij aansterken, zodat ze ook haar zevende kind kan zien opgroeien en de broodnodige borstvoeding kan geven. 

In september starten weer vier nieuwe arts-assistenten family medicine. Dit lijkt misschien een klein aantal, maar met slechts 25 artsen die per jaar aan een specialisatie beginnen in Malawi zijn we blij dat er 4 hebben gekozen om de zorg buiten de grote steden te verbeteren door zich aan te melden voor deze specialisatie. Zij kiezen ervoor de luxe van de grote stad op te geven om in de toekomst de manager (en meest kundige specialist) in een van de districtsverwijzingsziekenhuizen van de 28 districten te worden. Met deze vier nieuwe artsen, zijn er zestien in opleiding. Wanneer die over vier jaar allemaal klaar zijn kan de overheid al in de helft van alle districtziekenhuizen de eerste family medicine specialist plaatsen, die behalve medische kennis ook systemen kan doorzien en zo bij zal dragen aan betere zorg voor de 83% van de Malawiërs, die buiten de grote steden wonen. Zo dragen wij als artsen internationale gezondheidszorg en tropengeneeskunde bij aan kwaliteitszorg in de rurale gebieden van Malawi.”

Hoge bloeddruk en suikerziekte
“Ik, Dorothee, heb mij afgelopen kwartaal beziggehouden met voorbereidingen van verschillende projecten om family medicine verder te ontwikkelen en op de kaart te krijgen. Zo heb ik het achtergrondwerk verricht om het concept van klimaatverandering aan de geneeskundeopleiding toe te voegen, zodat Dr Makwero, een Malawische family medicine arts en afdelingshoofd van Family Medicine, dit kon presenteren in Zuid-Afrika. Ook hebben we binnenkort een internationaal congres over de promotie van vrouwelijke artsen in opleiding in Afrika, waar het nodige voorbereidingswerk aan te pas komt. 

Verder heb ik me dit kwartaal ook gericht op hoge bloeddruk en welvaartsziekten in Mangochi, ‘ons district’. In Nederland hebben veel mensen last van hoge bloeddruk en suikerziekte. Gelukkig komt er in Nederland steeds meer aandacht voor. Mensen kunnen naar de huisarts om hun bloeddruk en suikerspiegel te testen en er is veel aandacht voor preventie.

Dit is in Malawi veel minder, en dat terwijl één op de drie volwassenen een hoge bloeddruk en/of suikerziekte heeft. Om dit meer onder de aandacht te brengen bij de algemene bevolking hadden we op World Family Medicine Day een tent neergezet voor het ziekenhuis waar iedereen gratis zijn of haar bloeddruk kon meten en suikerspiegel kon laten testen. Ook werd voorlichting gegeven.
Er was veel belangstelling voor en er stonden grote rijen. Mensen met een hoge bloeddruk of hoge suikerspiegel werden doorgestuurd naar een speciaal consultatie-uur waar family medicine artsen hun verder advies en verwijzingen naar de consultatiemomenten van het ziekenhuis gaven.
Vanuit het ziekenhuis is er ook belangstelling, maar er zijn weinig middelen; met name medicatie is vaak onvoldoende beschikbaar. Er is gelukkig sinds kort een andere organisatie die medicijnen levert aan het ziekenhuis, maar de zorg eromheen is nog slecht georganiseerd. Daarom zijn we met family medicine artsen in opleiding een project begonnen om de zorg voor deze groep patiënten te verbeteren. Er komt een grotere ruimte waar meerdere clinici tegelijk patiënten kunnen zien, samen met een Family Medicine arts. We zullen promotie maken in de gemeenschap om mensen aan te sporen zich te laten screenen voor hoge bloeddruk en diabetes, en we zullen de family medicine specialisten in opleiding de rest van het ziekenhuis laten trainen en superviseren in de richtlijnen voor deze zorg. Zo kunnen we de lokale specialisten in opleiding stimuleren de zorg in districtsziekenhuizen weer een stukje beter te maken. ”